Kayersbeek en Zwaanspreng
De Kayers- of Keyersbeek heeft een oudst bekende vermelding van 1663. Het is van oorsprong een natuurlijke waterloop, die overtollig water uit een heiplas, de Nagel- of Egerpoel, ten zuiden van Apeldoorn naar het noorden afvoerde om bij het centrum in de Grift uit te komen en later in het Apeldoorns kanaal daar.
Voor de bouw van de enige papiermolen aan deze beek, de Keyertsmolen werd de bovenloop verlengd met een groot aantal sprengen die in een bosperceel liggen tussen de Arnhemseweg en de Laan van Westenenk. Het water werd oorspronkelijk met een zeer lang dijkwerk naar de molen geleid. De molen groeide later uit tot een papierfabriek. Bij de grote stadsuitbreidingen van Apeldoorn in zuidelijke richting werd de beek grotendeels gedempt. Alleen het zuidelijke deel resteert en dit werd verlegd langs de Zwaanspreng om uiteindelijk hiermee samen te vloeien en uit te monden in het Apeldoorns Kanaal.
De Zwaanspreng is in 1868 gegraven met als enig doel het Apeldoorn Kanaal te voeden. De sprengkoppen liggen iets zuidelijker dan die van de Kayersbeek. De naam heeft de spreng te danken aan de herberg De Zwaan die er destijds lag.
Vanaf de Arnhemseweg lopen de Kayersbeek en de Zwaanspreng parallel aan elkaar naar het oosten en het heet hier dan ook Dubbelbeek. Na de voormalige forellenkwekerij kruisen de beken de Kayersdijk, waarna ze samenvloeien om iets verder gezamenlijk uit te komen in het Apeldoorns Kanaal.
In het kader van het beekherstel zal de noordelijke aftakking van de Kayersbeek weer gedeeltelijk hersteld worden waarvoor in 2015 door de gemeente een aangepaste visie is voorgesteld. De beek zal weer noordwaarts worden afgetakt om door het Zuiderpark te stromen. De beek zal worden gebruikt voor de natuurlijke waterafvloeiing voor park en omgeving en krijgt tevens een recreatieve functie. Aan de noordkant van het park wordt de beek dan vanuit de bestaande vijver ondergronds naar het Apeldoorns Kanaal geleid.
Op termijn wordt daarnaast het deel van de Kayersbeek in het centrum hersteld. Tussen de spoorlijn bij de Nettenfabriek en het Apeldoorns Kanaal, zal ook weer water gaan stromen. Weliswaar niet gevoed door sprengwater, maar door geschoond industrieel productiewater en afgekoppeld hemelwater.